Spontaan in verwachting raken is voor lang niet iedereen een vanzelfsprekendheid. 1 op de 6 stellen heeft moeite om zwanger te worden. Dit blijkt uit cijfers van de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO). Over het algemeen wordt in Nederland de richtlijn aangehouden dat wanneer je na 1 jaar onbeschermde seks nog niet in verwachting bent geraakt je kan spreken van een vruchtbaarheidsprobleem. Via de huisarts kun je je laten doorverwijzen naar een fertiliteitscentrum voor verder onderzoek en behandeling. Maar hoe verloopt een fertiliteitstraject precies? We nemen je er stap voor stap in mee.
Beginfase
De eerste 1000 dagen van een kind (startend vóór de conceptie tot en met de leeftijd van 2 jaar) zijn cruciaal voor de ontwikkeling, gezondheid en het welzijn gedurende zijn of haar hele leven. Begin dus al vóór de bevruchting of een fertiliteitstraject met je voorbereiding op een gezonde zwangerschap.
Het is van groot belang om te stoppen met roken wanneer je een kinderwens hebt (lees onze blog over het stoppen met roken). Ook is het belangrijk om eventueel overgewicht aan te pakken door gezond te eten en meer te bewegen. Niet-roken en een gezond gewicht zijn beide van invloed op je cyclus en de kwaliteit van de eicellen en zaadcellen.
Het is belangrijk om vroegtijdig te beginnen met het slikken van foliumzuur. We adviseren om al voordat je stopt met je anticonceptiemiddel te starten met het slikken van foliumzuur. Foliumzuur bevat vitamine B11 en dit ondersteunt de ontwikkeling van het centrale zenuwstelsel van het kind en draagt bij aan het voorkomen van aangeboren afwijkingen zoals een open ruggetje.
Gebruik het in ieder geval 4 weken vóór je bevruchting of vruchtbaarheidsbehandeling. Je blijft foliumzuur slikken tot 10 weken na je positieve zwangerschapstest.
Je kunt bij een kinderwens ook starten met het slikken van vitamine D. Vitamine D is belangrijk voor een goede botontwikkeling van de ongeboren baby. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat de kans op zwangerschapsdiabetes met vitamine D wordt verlaagd.
Voor een gezonde zwangerschap en baby is een gezonde moeder van groot belang! Stop dus met roken, eet gezond en gevarieerd, gebruik foliumzuur en vitamines en beweeg voldoende.
Stoppen met anticonceptie
Wanneer je als man-vrouw koppel thuis in verwachting probeert te raken, stop je met het gebruik van anticonceptie. In principe kun je meteen in verwachting raken zodra je geen anticonceptie meer gebruikt. Soms moet je lichaam nog even wennen, bijvoorbeeld bij een hormonaal anticonceptiemiddel zoals de pil. Je hormoonbalans moet zichzelf dan eerst herstellen. Het kan verstandig zijn om 3 maanden na het stoppen met de pil pas te proberen om in verwachting te raken, zodat je lichaam zichzelf in balans kan brengen. Je kunt dan tijdelijk een andere vorm van anticonceptie overwegen.
Lees ook het artikel van het Radboud UMC over meer complicaties bij zwangerschap binnen 3 maanden na het stoppen met de pil: https://www.radboudumc.nl/nieuws/2023/meer-complicaties-bij-zwangerschap-binnen-drie-maanden-na-stoppen-pil)
Ken je cyclus!
Om te ontdekken hoe jouw maandelijkse cyclus verloopt ga je in beeld brengen hoeveel dagen jouw cyclus telt en wanneer je eisprong plaatsvindt. De periode van de eerste dag van je menstruatie tot aan de eerste dag van jouw volgende menstruatie wordt de cyclus genoemd. Er zijn verschillende cyclusapps en kalenders waarmee je gemakkelijk je cyclus kan bijhouden.
Lees er meer over in dit artikel waarin een aantal handige apps worden toegelicht: https://www.24baby.nl/zwanger/community/menstruatie-ovulatie-app/)
Een gemiddelde cyclus duurt 28 dagen, maar kan variëren tussen de 21 en 35 dagen. De eisprong vindt ongeveer 14 dagen plaats voordat je volgende menstruatie zou optreden. Normaal zou je dus 2 weken na je eerste menstruatie dag een eisprong hebben. Een ovulatietest kan je helpen om je eisprong op te sporen. Een ovulatietest meet de meest vruchtbare dagen in je cyclus. Het is dus handig om je cyclus in beeld te brengen en te weten wanneer je het meest vruchtbaar bent. Op die dagen is het belangrijk om met elkaar te vrijen, in de hoop dat er een bevruchting plaatsvindt.
Doorverwijzing en onderzoek
Wanneer je na 1 jaar thuis proberen niet spontaan in verwachting bent geraakt kun je via de huisarts een doorverwijzing aanvragen naar een fertiliteitskliniek. Wanneer wij je aanmelding binnenkrijgen plannen we een eerste intake gesprek in. Je kan hiervoor zelf gerust naar de kliniek bellen om de intake in te plannen. De fertiliteitsarts gaat dan met jullie in gesprek en doet onderzoek om te zien waar oorzaken kunnen liggen van het uitblijven van een zwangerschap. In 1/3e van de gevallen blijkt de oorzaak van het uitblijven van een zwangerschap bij de vrouw te liggen, in 1/3e bij de man en voor het laatste derde deel is er geen aanwijsbare oorzaak te vinden waarom een spontane zwangerschap uitblijft. Wel nemen de kansen op een zwangerschap af naarmate de leeftijd van de wensouders toeneemt.
De onderzoeken die we doen om een diagnose te kunnen stellen én een behandelaanpak op te stellen noemen we samenvattend het Oriënterend Fertiliteit Onderzoek. Het bevat onder andere bloedonderzoek, onderzoek van de spermakwaliteit en een echo van de baarmoeder en eileiders.
Lees alvast meer over het Oriënterend Fertiliteit Onderzoek.
Vruchtbaarheidsbehandelingen
Samen met de fertiliteitsarts bepaal je hoe jullie fertiliteitstraject eruit gaat zien. Welke behandeling is het meest kansrijk op basis van de uitkomsten van het fertiliteitsonderzoek. Welke fertiliteitsbehandelingen zijn er mogelijk?
- Ovulatie-inductie: Ovulatie- inductie betekent letterlijk: het opwekken van een eisprong. Het is een behandeling met medicijnen om de rijping van een eicel en daarmee de eisprong te stimuleren. Het wordt toegepast bij vrouwen die een onregelmatige cyclus of helemaal geen cyclus hebben.
Lees meer over ovulatie-inductie
- Intra-Uteriene Inseminatie (IUI): IUI staat voor intra uteriene inseminatie (betekent: inbrengen van zaadcellen in de baarmoeder). Bij IUI wordt opgewerkt zaad door middel van een slangetje circa 6 cm diep in de baarmoeder gebracht. Daarna moeten ze nog wel zelf naar de eileiders zwemmen voor de uiteindelijke bevruchting. Een inseminatie kan plaatsvinden in een natuurlijke cyclus óf in een gestimuleerde cyclus met hormonen.
Lees meer over IUI
- In-vitro Fertilisatie (IVF): Bij in-vitro fertilisatie brengen we in het IVF-laboratorium eicellen samen met zaadcellen. Nadat door ons met behulp van de microscoop bevruchting en de eerste celdelingen zijn vastgesteld, wordt een embryo in de baarmoederholte van de wensmoeder teruggeplaatst.
Lees meer over IVF
- Intra-cytoplasmatische-sperma-injectie (ICSI): ICSI staat voor Intra Cytoplasmatische Sperma Injectie. ICSI is een vorm van reageerbuisbevruchting. Bij IVF worden duizenden zaadcellen met de eicellen samen gebracht in het IVF-laboratorium. Bij een ICSI-behandeling wordt één zaadcel in één eicel gebracht met behulp van een kleine naald. Het verloop van de behandeling is hetzelfde als bij IVF, alléén de wijze van bevruchting in het laboratorium verschilt van IVF. Belangrijkste reden om voor ICSI te kiezen is wanneer de hoeveelheid en de kwaliteit van het sperma dusdanig slecht is dat een bevruchting door IVF niet succesvol zal zijn of is gebleken.
Lees meer over ICSI
- Eiceldonatie: Bij eiceldonatie staat een vrouw haar onbevruchte eicellen af aan een andere vrouw. Vaak is dit een familielid of vriendin. De donerende vrouw start een IVF traject op om door middel van stimulatie van de eierstokken meerdere eicellen te laten rijpen. Deze eicellen worden bij een punctie geoogst en kunnen vervolgens worden ingezet voor een vruchtbaarheidsbehandeling van de wensmoeder. De leeftijd van de eiceldonor is van groot belang voor de kans op zwangerschap.
- Kunstmatige Inseminatie Donorsperma (KID): Een KID of IUI-d behandeling is een IUI behandeling (inseminatie) waarbij gebruik wordt gemaakt van het zaad van een spermadonor. Dit kan een algemene donor van een donorbank zijn of een zelfgekozen, voor jou bekende donor. Deze behandeling wordt ingezet voor de kinderwens van lesbische koppels, alleenstaande wensmoeders en heteroparen waarbij Mesa/Pesa of Tese niet zinvol of succesvol is gebleken.
Lees meer over KID
- MESA, PESA of TESE: Wanneer er in het sperma geen zaadcellen aanwezig zijn, spreken we van azoöspermie. Er kan een MESA/PESA of TESE behandeling worden ingezet om bij de wensvader zaadcellen te oogsten. Deze behandelingen vinden plaats in een ziekenhuis.
MESA/PESA is een behandeling waarbij er wordt geprobeerd om zaadcellen uit de bijbal te halen. Lukt dit niet, kan er een TESE behandeling worden uitgevoerd om zaadcellen rechtstreeks uit het testikel te halen. De zaadcellen uit een MESA/PESA of TESE behandeling kunnen worden ingezet voor een ICSI traject.
- In-vitro Maturatie (IVM): bij IVM worden onrijpe eicellen door een punctie uit de eierstokken genomen. In het laboratorium worden de eicellen tot rijping gebracht. Daarna kunnen de eicellen worden gebruikt in een IVF of ICSI behandeling. Omdat er geen hormonale stimulatie van de eierstokken nodig is, is deze behandeling erg geschikt voor vrouwen die een verhoogd risico hebben op over-stimulatie, zoals vrouwen met PCOS. Bij Nij Barrahûs voeren we de In-vitro Maturatie behandeling niet uit.
Samenvattend zijn er diverse stappen in een fertiliteitstraject en – afhankelijk van de diagnose- een breed scala aan behandelmogelijkheden. Graag kijken we welk fertiliteitstraject bij jullie past en hoe we samen kunnen proberen jullie droom van het krijgen van een kind te realiseren.
